۳۵٫ اشکال سوم: احتمال نظم تصادفی مقدمه کسی نمیتواند وجود نظم را در عالم انکار نماید. تنها نگاهی گذرا به جهان پیرامون خود و یا سفری پر دقت به اعماق درون خود ما را به حیرت میآورد و در گوشه گوشهاین نظاره گری نظمی شگفت در برابر چشمان ما خودنمائی میکند. بااینهمه ممکن است برخی این «نظم موجود» را مستلزم «وجود ناظم» نشمرند و گمان کنند تمام این نظم توسط یک حادثه کور و تصادفاً پدید آمده است! چگونه میتوان این احتمال را نفی نمود؟ تبیین بیشتر اشکال فرض کنید یک روز صبح از منزل خود بیرون میروید ناگهان مشاهده میکنید که جلوی درب منزل خیس است در اینجا دو احتمال خودنمائی میکند: احتمال اینکه «باران باریده باشد» و احتمال اینکه کسی درب منزل را خیس کرده و «آب شهری ریخته شده باشد» وقتی جلوتر میروید ملاحظه میکنید جلوی درب خانه همسایه نیز خیس است در اینجا احتمال باران «تقویت» و احتمال آب شهری «تضعیف» میشود. حال اگر تا انتهای کوچه جلوی همه خانه را خیس ببینید بازهم احتمال باران «تقویت» و احتمال آب شهری «تضعیف» میشود. روشن است که اگر جلوی درب تمام خانههای شهر یا حتی کشور و یا حتی کل کره زمین نیز اینگونه باشند احتمال آب شهری به حد صفر نمیرسد بلکه همواره ضعیف و ضعیفتر میشود اما عقل همچنان این احتمال را میدهد که تمام خانهها خود با آب شهری اقدام به خیس نمودن درب منزل کرده باشند و هرگز بارانی نباریده باشد! ممکن است شخصی در خصوص نظم موجود در جهان نیز همینگونه سخن گفته باشد. آری احتمال اینکه نظم موجود تصادفی باشد و عاملی آن را ایجاد نکرده باشد احتمالی بسیار ضعیف است اما درعینحال نمیتوان آن را نفی نمود. برای مثال وقتی چینش خاصی را در توپهای بیلیارد ملاحظه میکنید دو احتمال در مقابل عقل شما خودنمائی میکند: احتمالی قوی که میگوید «شخصی وقت گذاشته و با دقت آنها را در این چینش خاص منظم نموده است» و احتمالی هرچند بسیار ضعیف که میگوید: «هیچ نقشه و برنامه قبلی در کار نبوده است بلکه این توپها تصادفاً به این شکل منظم در کنار یکدیگر قرارگرفتهاند» بهراستی برهان نظم چگونه میتواند این احتمال دوم را نفی کند؟ آیا نمیتوان نظم موجود در این جهان را نیز بدون نقشهکشی قبلی و از سر تصادف محسوب نمود؟ نتیجه میتوان خلاصه اشکالی که در این مقاله مطرح شد را بهصورت ذیل ترجمه منطقی نمود: صغرا: اگر برهان نظم قابلقبول باشد لازم است «احتمال تصادف» در نظم موجود جهان را بهصورت قطعی نفی نماید. کبرا: لکن احتمال تصادف به نحو قطعی قابل نفی نیست. نتیجه: بنابراین برهان نظم قابلقبول نیست.
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخشهای موردنیاز علامتگذاری شدهاند *
ذخیره نام، ایمیل و وبسایت من در مرورگر برای زمانی که دوباره دیدگاهی مینویسم.
لطفا پاسخ را به عدد انگلیسی وارد کنید:
جهت نشر معارف اعتقادی اسلام، هر گونه کپی برداری بلامانع می باشد گروه دینی اعتقادی مُهتَد